Από τον Ανδρέα Αγγελάκη*
Όμοια γάρ ως επί το πολύ τα μέλλοντα τοις γεγονόσι
Αριστοτέλης (384-322 BC).
Η Κρήτη μας βρίσκεται σε προνομιούχο θέση. Είναι επιμήκης και περιβρέχεται από θάλασσα, που δημιουργεί ένα μοναδικό περιβάλλον. Το υδατικό δυναμικό της Κρήτης ανακυκλώνεται από τότε που υπήρξε ζωή σε αυτή. Από πηγές της εκρέουν στη θάλασσα συνολικά περίπου ένα δισεκατ. m3 υφάλμυρου νερού κατ’ έτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΙΓΜΕ. Αυτή η ποσότητα είναι περίπου διπλάσια των ετήσιων συνολικών υδατικών αναγκών της Κρήτης. Στην ανατολική Κρήτη, οι πλέον γνωστές πηγές είναι οι αλμυροί Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου και η Μαλάβρα Ιεράπετρας. Από αυτές εκρέουν συνολικά στη θάλασσα ετησίως περισσότερα από 300 εκατ. m3 υφάλμυρου νερού. Το νερό αυτών των πηγών περιέχει κατά μέσο όρο λιγότερα από 8 g/L διαλυμένων στερεών (TDS) και την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου, το νερό τους είναι ποιοτικά ισοδύναμο με το πόσιμο νερό, με περίπου 200-250 mg/L ΤDS.
Πέραν αυτών, το νερό αυτών των πηγών είναι ο σημαντικότερος μη συμβατικός υδατικός πόρος της Κρήτης, που μπορεί να συνδυαστεί για παραγωγή ενέργειας με έργα αντλησιοταμίευσης και αφαλατωμένου νερού αρίστης ποιότητας με πολύ χαμηλό κόστος. Η ποιότητα των μεμβρανών αντίστροφης ώσμωσης βελτιώνεται συνεχώς με παράλληλη μείωση του κόστους τους. Αντίθετα, άλλα έργα διαχείρισης υδατικών πόρων, όπως γεωτρήσεις, φράγματα και άλλα, εκτός άλλων προβλημάτων, απαιτούν μακροχρόνιες μελέτες και κατασκευαστικές περιόδους και έχουν υψηλότατο κόστος. Π.x. για την κατασκευή του φράγματος Αποσελέμη χρειάστηκε περισσότερο από μισός αιώνας με κόστος μεγαλύτερο από 250 εκατομ. €. Με δεδομένο το ελλειμματικό ισοζύγιο διαθέσιμου νερού και τις διαθέσιμες σύγχρονες τεχνολογίες, επιβάλλεται και στη χώρα μας να επιλυθεί το πρόβλημα της διαθεσιμότητας νερού με αξιοποίηση των διαθέσιμων πηγών, που παραμένουν αναξιοποίητες. Ο συνδυασμός έργων αντλησιοταμίευσης και παραγωγής αφαλατωμένου νερού αποτελεί μια συμφέρουσα λύση, αφού μειώνει σημαντικά το ήδη χαμηλό κόστος παραγωγής αφαλατωμένου νερού. Τέτοια έργα προωθούνται ενεργά στην ΝΑ χώρα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
-----------
*O Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι Επίτιμο Μέλος και Διακεκριμένο Fellow της Παγκόσμιας Εταιρείας Υδατικών Πόρων (IWA).